Đại tướng Chu Huy Mân - Người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Sinh thời, đồng chí Chu Huy Mân từng nói: “Vinh quang nhất của cuộc đời là được cống hiến, cống hiến hết mình cho Tổ quốc, cho nhân dân; tôi vào Đảng là hoàn toàn tự nguyện, suốt đời hy sinh, chiến đấu vì Tổ quốc, vì Nhân dân”.

1-1679016927.jpg
Đại tướng Chu Huy Mân - Người chiến sĩ cộng sản kiên trung, vị tướng chiến công lẫy lừng. Ảnh: Công Kiên

Người chiến sĩ cộng sản kiên trung

Đồng chí Chu Huy Mân, tên khai sinh là Chu Văn Điều, sinh ngày 17/3/1913, tại xã Yên Lưu, Tổng Yên Trường, phủ Hưng Nguyên (nay là xã Hưng Hòa, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An). Chu Văn Điều là con út trong một gia đình có 8 người con, bố là Chu Văn Quý từng làm phu kéo xe, qua đời khi con trai út mới 14 tháng tuổi; mẹ là Trần Thị Xân, người phụ nữ tảo tần, yêu thương chồng con và mất trong nạn đói năm Ất Dậu (1945).

Sinh ra ở vùng quê được xem là địa linh nhân kiệt, giàu truyền thống văn hiến, yêu nước và đấu tranh cách mạng, được gia đình tạo điều kiện học tập, Chu Văn Điều đã sớm tiếp thu truyền thống quê hương và giác ngộ cách mạng.

Năm 1929, Chu Văn Điều tham gia cuộc mít tinh lớn của xã; trong Cao trào Cách mạng 1930 - 1931, được cử làm Đội phó Đội Tự vệ đỏ; tháng 11/1930, được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam. Tháng 6/1931, Chu Văn Điều bị địch bắt, sau nhiều ngày tra tấn dã man nhưng không khuất phục được ý chí quyết không “quy thuận”, địch buộc phải thả anh.

Năm 1933, đồng chí được cử làm Bí thư Chi bộ xã Yên Lưu; tháng 5/1935, đồng chí đổi tên thành Chu Huy Mân với ý nghĩa là “ngọc sáng”; năm 1936, là Bí thư Huyện ủy Hưng Nguyên. Từ năm 1937 - 1940, đồng chí bị thực dân Pháp bắt giam nhiều lần ở Nhà lao Vinh, đến năm 1940 bị đưa đi giam ở Ðắc Glei rồi Ðắc Tô, Kon Tum.

Năm 1943, đồng chí Chu Huy Mân vượt ngục, tiếp tục hoạt động cách mạng; tháng 9/1944, tham gia Ban Việt Minh tỉnh và Tỉnh ủy Quảng Nam; đầu tháng 8/1945, tham gia Ban Thường trực Ủy ban Bạo động tỉnh Quảng Nam. Cách mạng tháng 8/1945 thành công, đồng chí được bầu làm Phó Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam; tháng 9/1945, đồng chí được phân công làm Chính trị viên Chi đội (Tỉnh đội).

2-1679016958.jpg
Đại tướng Chu Huy Mân qua các hội thảo và tài liệu, sách báo. Ảnh: Công Kiên

Từ cuối năm 1946 đến tháng 5/1951, đồng chí được giao giữ nhiều chức vụ quan trọng của Quân đội: Trưởng ban Kiểm tra Đảng; Quân khu ủy viên Khu Việt Bắc; Trung đoàn trưởng kiêm Bí thư Trung đoàn ủy Trung đoàn 72, Trung đoàn 74 Cao Bằng và Trung đoàn 174 Cao - Bắc - Lạng (1947 - 1949); trực tiếp chỉ huy Trung đoàn 72 tham gia Chiến dịch Việt Bắc - Thu Đông 1947; chỉ huy Trung đoàn 74 sang giúp cách mạng Trung Quốc đánh quân Tưởng (1948 - 1949); chỉ huy Trung đoàn 174 tham gia đánh trận then chốt Đông Khê trong Chiến dịch Biên giới 1950 thắng lợi; Phó Chính ủy, Chính ủy Ðại đoàn 316, Bí thư Đảng ủy Ðại đoàn 316 (tháng 5/1951), cùng cán bộ, chiến sĩ Đại đoàn tham gia nhiều chiến dịch, từ Bắc Giang đến Hòa Bình, Tây Bắc, Thượng Lào và Chiến dịch Điện Biên Phủ.

3-1679016984.jpg
Nhà tưởng niệm Đại tướng Chu Huy Mân tại Hưng Hòa (TP Vinh, Nghệ An). Ảnh: Công Kiên

Từ năm 1954 - 1961, đồng chí Chu Huy Mân được giao đảm nhiệm các chức vụ: Ðoàn trưởng, Bí thư Ðảng ủy Ðoàn chuyên gia quân sự Việt Nam tại Lào; Chính ủy, Bí thư Ðảng ủy Quân khu 4 (1957); Bí thư Khu ủy Tây Bắc, đồng thời là Chính ủy, Bí thư Ðảng ủy Quân khu Tây Bắc (năm 1958); Tư lệnh kiêm Chính ủy, Bí thư Ðảng ủy Quân khu 4 (1961).

Năm 1962, đồng chí được cử đi học tại Học viện Quân sự Phơ-run-de (Liên Xô). Tháng 9/1963, được Trung ương Ðảng điều vào chiến trường Quân khu 5 và giữ các chức vụ: Trưởng đoàn Kiểm tra của Ðảng ủy Quân sự Trung ương nghiên cứu công việc của Quân khu 5; Phó Bí thư Khu ủy rồi Bí thư Quân khu ủy, Chính ủy Quân khu 5.

Tháng 8/1965, đồng chí đảm nhiệm chức vụ Tư lệnh kiêm Chính ủy, Bí thư Ðảng ủy Mặt trận B3 - Tây Nguyên. Năm 1967, đồng chí đảm nhiệm chức vụ Phó Bí thư Khu ủy, Tư lệnh, Phó Chính ủy, Phó Bí thư Quân khu ủy Khu 5; cuối năm 1975 là Tư lệnh kiêm Chính ủy, Bí thư Quân khu ủy Khu 5.

Tháng 3/1977 - 12/1986, đồng chí đảm nhiệm chức vụ Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội Nhân dân Việt Nam, Phó Bí thư Ðảng ủy Quân sự Trung ương, Trưởng ban Kiểm tra Ðảng ủy Quân sự Trung ương, Phó Chủ tịch Hội đồng Nhà nước tháng 7/1981.

Năm 1958, đồng chí được phong quân hàm Thiếu tướng; thăng quân hàm vượt cấp từ Thiếu tướng lên Thượng tướng năm 1974; Ðại tướng năm 1980.

Tại Ðại hội Ðảng toàn quốc lần thứ III (năm 1960), đồng chí được bầu là Ủy viên chính thức Ban Chấp hành Trung ương Ðảng. Tại Ðại hội Ðảng toàn quốc lần thứ IV (năm 1976) và Ðại hội Ðảng toàn quốc lần thứ V (năm 1982), đồng chí được bầu lại vào Ban Chấp hành Trung ương Ðảng, được Trung ương bầu vào Bộ Chính trị. Ðồng chí là đại biểu Quốc hội các khóa II, VI, VII.

Tháng 12/1986, đồng chí nghỉ công tác. Đồng chí Chu Huy Mân từ trần ngày 1/7/2006, hưởng thọ 93 tuổi.

4-1679017015.jpg
Đồng chí Chu Huy Mân (ngoài cùng bên trái) chụp ảnh cùng Bác lúc về thăm Nghệ An (năm 1961). Ảnh: Tư liệu

Người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Với những công lao và thành tích hoạt động cách mạng, đồng chí Chu Huy Mân được Ðảng và Nhà nước tặng thưởng Huân chương Sao Vàng, Huân chương Hồ Chí Minh, Huy hiệu 70 năm tuổi Ðảng cùng nhiều huân, huy chương và phần thưởng cao quý khác của Đảng, Nhà nước ta và các nước bạn…

Ngay từ những năm tháng hoạt động ở quê nhà và thời gian bị thực dân Pháp giam cầm, đồng chí Chu Huy Mân luôn là biểu tượng ngời sáng của tinh thần gang thép, niềm tin tất thắng vào sự nghiệp cách mạng do Đảng lãnh đạo và trở thành tấm gương tiêu biểu cho ý chí chiến đấu kiên cường, bất khuất của người cộng sản trước kẻ thù tàn bạo.

Là người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, suốt 2 cuộc kháng chiến trường kỳ, gian khổ của dân tộc, trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đồng chí Chu Huy Mân luôn đặt lợi ích của Tổ quốc, của Đảng lên trên lợi ích cá nhân. Đồng chí suốt đời cống hiến vì sự nghiệp cách mạng, thực sự “cần, kiệm, liêm chính, chí công, vô tư”, không chịu lùi bước trước khó khăn, thử thách, luôn có mặt ở những nơi nguy hiểm, khó khăn nhất, chung lưng, đấu cật với đồng chí, đồng đội, sâu sát cơ sở, hết lòng phục vụ Tổ quốc, phụng sự nhân dân.

Quá trình hoạt động cách mạng của đồng chí Chu Huy Mân từ buổi ban đầu cho đến khi giữ những cương vị lãnh đạo cao cấp của Đảng và Quân đội, đồng chí luôn được Đảng, Nhà nước và Chủ tịch Hồ Chí Minh tin tưởng giao nhiệm vụ và trọng trách vào những thời điểm khó khăn. Với bản lĩnh và tài năng, đồng chí luôn xông xáo, thâm nhập sâu vào cuộc sống của đồng bào, chiến sĩ, gắn bó, lăn lộn trong các phong trào cách mạng, các chiến trường gian khổ, một lòng, một dạ cống hiến hết mình, tìm tòi, sáng tạo để lãnh đạo, chỉ đạo cách mạng thành công./.